Kleine Wormentoren: Theorie

Een paar weken geleden kwam ik op het Moestuinforum de term "Wormentoren" tegen. Nieuwsgierig geworden dankzij het forum ben ik op zoek gegaan naar artikelen over wormencompost en foto's van wormentorens. Ik kwam er al snel achter dat ze ook te koop zijn, maar dat ze niet goedkoop zijn.
Na nog wat speurwerk wist ik een aantal voorbeelden van doe-het-zelf-wormentorens bij elkaar te sprokkelen en besloot ik zelf ook aan de slag te gaan.
Mijn eerste torentje maakte ik 3 weken geleden van wat oude binnenpotten, een grote emmer en waterplantenkorfjes. De wormen gingen netjes aan de slag en de eerste wormencompost verscheen in de emmer.
Omdat ik toch liever een systeem met meerdere bakken op elkaar wilde maken heb ik vandaag een nieuwe wormentoren gemaakt en deze is meer naar mijn zin. In de volgende post de werkbeschrijving met foto's, zodat je zelf ook aan de slag kunt. Ik heb geen "ideale" wormentoren gemaakt. Zo raad ik aan om donkere emmers te gebruiken in plaats van de witte die ik heb gebruikt. Ik ga je dadelijk uitleggen waarom. Bekijk de post "Kleine Wormentoren: Praktijk" voor de werkbeschrijving.

Mijn wormentoren; niet bijster mooi, wel heel degelijk.

Voor wie: Voor iedereen die ca 0,50m2 ruimte over heeft voor een wormentoren. Heb je een beschut plekje op het balkon? Dan kan ook daar prima een wormentoren staan. Hou er rekening mee dat de toren in de winter op een geïsoleerde plek moet kunnen staan omdat je wormen moeite hebben met lage temperaturen.

Het principe: Compostwormen, zoals ik ze als "gebruiker" noem, zetten allerlei materialen om in een zeer vruchtbare aarde, wormencompost, waarbij ook het nodige vocht ontstaan dat ook zeer rijk aan voedingsstoffen is. De indeling van de toren is te vergelijken met die van een flat. In een toren maak je verschillende verdiepingen die allemaal toegankelijk zijn voor de wormen. In theorie zou het zo moeten zijn dat de wormen beginnen op de begane grond en zelf een verdieping omhoog verhuizen als ze klaar zijn met het omzetten van het materiaal op een verdieping. Of dit bij mij ook zo gaat werken weet ik uiteraard nog niet, maar ik hou je op de hoogte. Het vocht dat vrijkomt bij dit proces kan via de gaten in de bodems van de verschillende lagen naar beneden lopen en wordt opgevangen in de kelder. Is de inhoud van je begane grond omgezet in wormencompost? Dan haal je deze verdieping er tussenuit, leeg je 'm en gaat deze vervolgens helemaal bovenop. Je begane grond wordt dus de zolder en je 1e etage is nu begane grond geworden.
En dit kan zo eindeloos doorgaan!

De opbrengst: Wormencompost dus! Zeer vruchtbaar en bijzonder geschikt voor de (biologische) moestuin. Wormencompost wordt sneller door de plantenwortels opgenomen dan bijvoorbeeld dierlijke mest.
Naast de compost levert de toren ook vocht, opgevangen in de kelder, dat je in een 1:10 verdunning als rijke plantenvoeding kunt gebruiken.

Het personeel: Ongeveer een kilo wormen (tijgerwormen bijvoorbeeld). Enig respect is op zijn plaats, want deze werknemers klagen niet, werken dag en nacht en geven je gratis en voor niks een prachtig eindproduct.
Ze hebben wel hun voorkeuren. Zo zitten ze graag zo donker mogelijk en vinden ze het lekker als de omgeving broeierig vochtig is (vanaf 18 graden voelen ze zich helemaal op hun gemak). Uiteraard sluit je de toren niet hermetisch af, want ook wormen hebben zuurstof nodig. Verder houden ze dan misschien van vochtig, maar drijfnat is ook niet de bedoeling. Leeg de kelder dan ook regelmatig en giet het vocht als je het nog niet wilt gebruiken in een fles.
De wormen zullen zich alleen voortplanten als ze genoeg voeding en ruimte hebben. Is daar te weinig van, dan zal het aantal wormen zelfs afnemen. Toch moet je niet teveel voedsel per keer toevoegen. Als er ca 500gr materiaal voor de wormen ligt geef dan pas nieuw voedsel als het oude materiaal bijna geheel omgezet is. Volg je gevoel in het vinden van de juiste balans.
Wormen zijn te vinden in- en rond de composthoop en bijvoorbeeld mestplaatsen. De "gewone" regenworm is minder geschikt. Geen wormenvindplaatsen in de buurt? Vraag bij een sportviswinkel, dierenwinkel of fouragezaak naar een kilo "compostwormen" en je hebt voor weinig geld direct de benodigde werknemers in huis.

Het voedsel: De wormen zijn niet kieskeurig. Ze eten papier (wel graag onbedrukt), stro, eierschalen, groente- en fruitafval (zelfs gekookt, maar graag met mate, net als citrusvruchten), papieren theezakjes, koffiedrab en ga zo maar door. Geef geen grote stukken voedsel, zoals de stronk van de broccoli, tenzij je die in kleine stukjes hakt.

Tot zover de theorie, morgen een uitgebreide werkbeschrijving voor het bouwen van je toren!